ارزش و اهمیت میراث فرهنگی متاثر از جنبش فکری اروپا همزمان با صدارت امیر کبیر در ایران آغاز شد. مظفرالدین شاه قاجار با امضا و صدور فرمان مشروطیت در ۱۴ امرداد ۱۲۵۸ هجری شمسی ، ایران وارد مرحله جدیدی از تاریخ پُر افتخار خود شد.
میراث فرهنگی ، یعنی آنچه که ملتی در طول حیات تاریخی خود آفریده و وجوه گوناگون حیات فرهنگی ، اجتماعی ،هنری و علمی خود را در آن متلبور ساخته است ، منبع یگانه منحصر به فرد و بی نظیر شناخت یک ملت و ارزش هایی است که آن ملت به اتکا آن به حیات خود ادامه داده و تاعصر حاضر رسیده است و طبیعتا در پرتو آن آینده خود را ترسیم خواهد کرد.
یقینا توجه به تجارب تاریخی و تامل اندیشمندانه و عبرت آموزانه از اوج و حضیض حرکت فرهنگی یک ملت در طول تاریخ خواهد توانست حرکت حال و آینده را صحیح تر و قویتر ترسیم کند. میراث فرهنگی و ارزشهای نهفته در آن بقای ملتی را تضمین و ارتقاء حرکت های حال و آینده را تسهیل خواهد کرد.
ابن اثیر ( قرن هفتم هجری) تجارب تاریخ را نه فقط برای مردم عادی مایه بصیرت و خردمندی می داند و در واقع ، مانند این است که انسان ، گذشته را به چشم خویش می بیند و گویی خویشتن را با آن حوادث هم عصر می یابد ، بلکه مخصوصا برای پادشاهان و فرمانروایان این فایده را دارد که فرجام دادگری یا بیدادشان را هم به آنها نشان می دهد.
در طول بیش از یک قرن و نیم فعالیت های باستان شناسی در ایران ، سخت کوشی و همت باستان شناسان ایرانی سبب شده است که اطلاعات ذی قیمتی از تاریخ تمدن ایران کشف و در اختیار اهل نظر قرار گیرد.
اما با‌گسترش روزافزون شهرها و تعارض جدی برنامه های عمرانی با برنامه های حفاظت از بافت های تاریخی ارزشمند شهرها که در تهاجم روز افزون برنامه های عمرانی شهری به شدت در معرض تخریب قرار گرفته است ، اتخاذ روش ها و تصویب قوانینی که بتواند به ایجاد تعادل نسبی بین برنامه های عمرانی و حفاظت از میراث فرهنکی در بافت مسکونی شهر بیانجامد ، ضروری ساخته است.
شهرستان شوش یکی از شاخص های میراثی کشور است . وجود دو محوطه ثبت جهانی ، دو موزه باستان شناسی و… باعث شده است که این شهرستان به یکی از منحصر به فردترین شهرستان های میراثی کشور تبدیل شود . تپه های تاریخی و باستانی شوش نشان دهنده زندگی و پویندگی این منطقه از آغاز هزاره چهارم پیش از میلاد تا قرن سیزدهم میلادی ادامه داشته ، را نشان می دهد.
پس از جنگ جهانی دوم چند خانه اطراف بنای کوچکی که آرامگاه دانیال در آن قرار داشت در کنار هم ساخته میشوند. از سال ۱۹۷۰ به بعد این شهر پیشرفت می کند( مدیون میراث فرهنگی می باشد) .تراکم جمعیت آن ( شوش ) امروزه بالغ بر ده ها هزار نفر می باشد.
اصل ۱۵۸ از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ؛ قانونگذار با توجه به اینکه آثار تاریخی فرهنگی اعم از منقول و غیر منقول ، نشانگر فرهنگ و تمدن ملی است ، و از این حیث مصالح عمومی حفاظت از آنها را ایجاب می کند، تخریب ، سرقت ، قاچاق و برخی دیگر از تعرضات برعلیه میراث منقول و غیر منقول را جرم دانسته است.
شهرداری های سراسر کشور ، بر اساس بند ۲۲ از ماده ۵۵ قانون شهرداری ها ، موظف هستند که با سازمان میراث فرهنگی کشور در امر حفاظت از بناها و آثار فرهنگی _ تاریخی ( محوطه ها ، اماکن ، مجموعه ها و بافتها) همکاری نمایند. ماده ۱۰۲ از قانون شهرداری ها نیز وظایف شهرداری ها در حفاظت از میراث فرهنگی را با صراحت بیشتری بیان نموده است.
ماده ۱۰۲: اگر در موقع طرح و اجرای برنامه های مربوط به توسعه معابر و تامین سایر احتیاجات شهری مندرج در ماده ۹۶ الحاقی از همان قانون ، به آثار باستانی ( فرهنگی _ تاریخی) برخورد شود ، شهرداری مکلف است موافقت سازمان میراث فرهنگی کشور را قبلا جلب کند.
و نیز شهرداری ها مکلفند نظرات و طرح های سازمان میراث فرهنگی کشور را راجع به نحوه حفظ آثار باستانی ( تاریخی) و میزان حرایم و مناظر ساختمان هاو میدان های مجاور آنها رعایت کنند. سازمان میراث فرهنگی کشور ، بر اساس تبصره ذیل ماده ۱۰۲ مکلف است ، ظرف ۳ ماه از تاریخ استعلام شهرداری ، نظر قطعی خود را به شهرداری متقاضی اعلام کند.
امروزه شهرستان شوش از این قائده مستثنی نیست شهری که از یکطرف با شهره ثبت جهانی در یونسکو و از طرف دیگر شهریست که در حال توسعه و پیشرفت می باشد و نیاز به اجرای طرح های عمرانی و آبادانی بیشمار که با ارایه ی برنامه هاو راهکارهای کارشناسی و علمی می توان گام مثبتی در پیشرفت شهر برداشت.
بهترین راه تهیه و تدوین و تصویب طرح جامع شهری شوش است که محیط‌زیست و میراث فرهنگی نیز در آن دیده شود. دو فاکتور اصلی و اساسی که شوش بدون آنها هویتی ندارد. میراث فرهنگی و محیط زیست پتانسیل‌هایی بالقوه در شوش هستند که از آنها باید استفاده کرد و در برنامه‌های چشم‌انداز شهری دیده شوند و نه اینکه آنها را منزوی کنیم و نادیده بگیریم و یا اینکه بگوییم آنها باید کنار بروند.
توجه و نگاه مثبت مسئولان شهرستان ، استانی و کشوری به شهر باستانی و جهانی شوش که آثار مکشوفه از آن زینت بخش بسیاری از موزه های بزرگ جهان است می تواند گردشگران زیادی جذب کرد ، گردشگرانی که حاضر هستند هزینه کنند تا خواستگاه کهن تمدن را از نزدیک ببینند . شوش در حال حاضر به زیر ساخت های گردشگری چون هتل ، رستوران ، جاده های مناسب و عینک سبز مثبت نگری نیاز دارد نه ….
