از آنجا که مناطق آزاد، پیشتاز توسعه و الگوساز برای سرزمین اصلی به‌شمار می‌روند، توسعه صادرات، افزایش تولید و جذب سرمایه خارجی در این مناطق می‌تواند توسعه اقتصادی کشور را سبب شود.
در همین راستا، آمارها بیانگر این است که ۷ منطقه آزاد کشور شامل «کیش، قشم، چابهار، ارس، اروند، انزلی و ماکو» درراستای ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی سال ۱۳۹۲ و همچنین پروژه‌های اولویت‌دار اقتصاد مقاومتی در سال ۱۳۹۵، موفقیت قابل‌توجهی را کسب کردند. به‌طوری که براساس آمار منتشر شده ازسوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی، مجموع صادرات و صادرات مجدد در ۷ منطقه آزاد کشور در سال ۱۳۹۱، معادل ۳۷۴ میلیون گزارش شده که این رقم در سال ۱۳۹۵ به ۸۱۴میلیون دلار افزایش یافته است. همچنین مطابق آمارها، ارزش سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۱۳۹۱، معادل ۳۲ میلیون دلار بوده که این رقم در سال ۱۳۹۵ به ۳ میلیارد و ۱۰۳ میلیون دلار رسیده که بیشترین حجم سرمایه‌گذاری در همین سال مربوط به منطقه قشم به ارزش ۲ میلیارد و ۶۰۰میلیون دلار بوده است.
از سوی دیگر، آمارها بیانگر این است که مجموع میزان سرمایه‌گذاری داخلی بخش غیردولتی در مناطق آزاد تجاری- صنعتی، از ۳ هزار میلیارد و ۳۵ میلیون تومان در سال ۱۳۹۱ به ۱۶ هزار میلیارد و ۱۹۲ میلیون تومان در سال ۱۳۹۵ رسیده است. همچنین براساس آمار ارائه شده، در پایان سال ۱۳۹۵، واحدهای تولیدی صنعتی مستقر در مناطق آزاد به حدود ۱۱۷۰واحد افزایش یافته که باتوجه به حمایت‌های صورت گرفته، جهت بهره‌برداری مجدد از واحدهای غیرفعال، سهم واحدهای فعال از کل واحدهای تولیدی در انتهای سال ۹۵، به ۸۲ درصد رسیده است. مقایسه عملکرد وضعیت واحدهای صنعتی و تولیدی طی ۲ سال ۹۵ و ۹۴ نیز نشان می‌دهد، تعداد واحدهای مستقر فعال در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴، معادل ۶درصد رشد داشته است.
اکران آماری تجارت
براساس آمار منتشر شده از سوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی، در انتهای سال ۹۵، مجموع ارزش صادرات تحقق یافته در مناطق آزاد به حدود ۸۱۴ میلیون دلار رسیده که شاهد رشد ۲۷درصدی هستیم. البته براساس هدف‌گذاری‌های انجام شده، قرار بود این رقم به حدود ۸۳۵ میلیون دلار افزایش پیدا کند.
همچنین مطابق آمارها، بیشترین رشد صادراتی در مناطق ۷گانه تجاری در سال ۹۵، مربوط به ۴ منطقه آزاد «انزلی، کیش، اروند و ارس» بوده است. از سوی دیگر، مقایسه عملکرد صادرات در مناطق ۷گانه در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴، نشان می‌دهد، منطقه آزاد ارس با افت ۱۸درصدی صادرات مواجه بوده است، اما دیگر مناطق رشد صادراتی را تجربه کردند. از سوی دیگر، مطابق آمارها، ارزش صادرات کالای تولیدی و خدمات از مناطق آزاد به خارج کشور و فراساحل در انتهای سال ۹۴، حدود ۲۶۰میلیون دلار بوده که براساس هدف ابلاغی قرار بوده این رقم به حدود ۳۳۸ میلیون دلار افزایش پیدا کند. در انتهای سال ۹۵، ارزش صادرات کالای تولیدی و خدمات در مناطق آزاد به بیش از ۳۴۱ میلیون دلار رسیده که نشان از رشد ۳۴درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۹۴ دارد.
جزییات آماری حاکی از این است که منطقه آزاد اروند با ۱۱۱ میلیون دلار بیشترین صادرات در این زمینه را داشته است. همچنین براساس آمارها، منطقه ارس با ۳۵ میلیون دلار کمترین صادرات را در زمینه کالاهای تولیدی و خدمات داشته است. ازسوی دیگر، آمارها بیانگر این است که مجموع ارزش صادرات کالای تولیدی در مناطق آزاد به سرزمین اصلی، در انتهای سال ۹۴، حدود ۶۱۶ میلیون دلار بوده است. براساس آمارها، مجموع ارزش صادرات کالای تولیدی در مناطق به سرزمین اصلی در انتهای سال ۹۵، به بیش از ۷۵۴ میلیون دلار رسیده که نمایانگر رشد ۲۲درصدی در این زمینه است. همچنین ارزش صادرات واحدهای نفتی مستقر در منطقه آزاد اروند (پالایشگاه و پتروشیمی آبادان و شرکت ایرانول) در سال ۹۴ بیش از ۵.۷میلیارد دلار بوده که با رشد ۱۵درصدی در سال ۹۵ به حدود ۶.۵میلیارد دلار رسیده است.
صادرات مجدد
همچنین براساس آمار منتشر شده از سوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی، ارزش صادرات مجدد از طریق مناطق آزاد کشور در انتهای سال ۹۴، حدود ۳۸۲ میلیون دلار بوده، که براساس هدف ابلاغی مقرر شده بود که به حدود ۴۹۷ میلیون دلار افزایش پیدا کند. حال براساس آمارها در انتهای سال ۹۵، ارزش صادرات مجدد در مناطق آزاد به بیش از ۴۶۴ میلیون دلار رسیده که نمایانگر رشد ۲۳ درصدی در این خصوص است.
جزئیات آماری جذب سرمایه
از سوی دیگر، مجموع سرمایه‌گذاری خارجی در مناطق آزاد تجاری-صنعتی طی سال‌های ۱۳۹۵ – ۱۳۹۱ نیز منتشر شد. مطابق آمارها، ارزش سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۱۳۹۱، معادل ۳۲میلیون دلار گزارش شده که این رقم در سال ۱۳۹۴ به یک‌میلیارد و ۲۹۱ میلیون دلار و در سال ۱۳۹۵ به ۳ میلیارد و ۱۰۳ میلیون دلار رسیده است.
مطابق آمارها، بیشترین حجم سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۱۳۹۴ مربوط به منطقه ماکو به ارزش یک‌میلیارد و ۶۲ میلیون دلار بوده است. همچنین در سال ۱۳۹۵ بیشترین حجم سرمایه‌گذاری، مربوط به منطقه قشم به ارزش ۲ میلیارد و ۶۰۰میلیون دلار بوده است. از سوی دیگر، مجموع میزان سرمایه‌گذاری داخلی بخش غیردولتی در مناطق آزاد تجاری-صنعتی، از ۳هزار میلیارد و ۳۵ میلیون تومان در سال ۱۳۹۱ به ۸هزار میلیارد و ۳۷۷میلیون تومان در سال ۱۳۹۴ و ۱۶هزار میلیارد و ۱۹۲میلیون تومان در سال ۱۳۹۵ رسیده است. همچنین مطابق آمار ارائه شده از سوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی، بیشترین میزان سرمایه‌گذاری داخلی در سال ۱۳۹۴ در منطقه آزاد کیش به ارزش ۲ میلیارد و ۸۷۰ میلیون تومان بوده است. همچنین در سال ۱۳۹۵ بیشترین حجم سرمایه‌گذاری بازهم در منطقه آزاد کیش به ارزش ۶هزار و ۶۱۰ میلیون دلار گزارش شده است.
سیمای تولید
مطابق آمار منتشر شده، در انتهای سال ۹۴، تعداد ۱۰۱۳ واحد تولیدی-صنعتی در مناطق آزاد کشور مستقر بوده، که حدود ۷۶درصد این واحدها فعال بوده‌اند. براساس آمارها، ارزش تولیدات این واحدها، حدود ۳۱۰۰میلیارد تومان گزارش شده است. همچنین میزان اشتغال مستقیم ایجاد شده توسط این واحدهای تولیدی-صنعتی حدود ۱۹هزار نفر بوده است. از سوی دیگر، براساس آمار ارائه شده، در پایان سال ۱۳۹۵، واحدهای تولیدی صنعتی مستقر در مناطق آزاد به حدود ۱۱۷۰ واحد افزایش یافته که باتوجه به حمایت‌های صورت گرفته، جهت بهره‌برداری مجدد از واحدهای غیرفعال، سهم واحدهای فعال از کل واحدهای تولیدی در انتهای سال ۹۵، به ۸۲درصد رسیده است.
مقایسه عملکرد وضعیت واحدهای صنعتی و تولیدی طی دو سال ۹۴ و ۹۵ نشان می‌دهد، تعداد واحدهای مستقر فعال در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴، معادل ۶درصد رشد داشته است. همچنین مطابق آمارها، ارزش تولیدات در این واحدها در سال ۱۳۹۵ به بیش از ۳۷۵۰میلیارد تومان بدون لحاظ کردن پتروشیمی و پالایشگاه آبادان، افزایش یافته که در مقایسه با سال ۹۴، رشد ۲۱درصدی را تجربه کرده است.
براساس آمارها، میزان اشتغالزایی مستقیم در واحدهای تولیدی و صنعتی مناطق آزاد در سال ۹۵، بیش از ۲۱هزار نفر می‌رسد که در مقایسه با سال ۱۳۹۴، رشد ۱۱درصدی را نشان می‌دهد. آمارها گویای این است که در منطقه آزاد کیش، در مجموع ۲۰۲واحد در زمینه تولید قطعات و ارائه خدمات فنی و مهندسی در حوزه نفت و گاز مستقر است که از این تعداد، ۱۳۷واحد صرفا ارائه‌کننده خدمات فنی و مهندسی نفت و گاز است. در مجموع کل واحدهای تولیدی و خدماتی مستقر در کیش در انتهای سال ۹۵ به ۴۲۷واحد می‌رسد. همچین براساس آمارها، تعداد واحدهای تولیدی مناطق آزاد در سال ۱۳۹۵ به این شرح است: ۱۳۸واحد صنعتی در ارس، ۱۴۳واحد صنعتی در اروند، ۱۵۰واحد صنعتی در انزلی، ۱۷۲واحد صنعتی در چابهار، ۱۹۶واحد صنعتی در قشم و ۸۸واحد صنعتی در ماکو. از سوی دیگر، فراوانی واحدهای تولیدی و صنعتی فعال در مناطق آزاد به‌ترتیب در رشته‌های شیمیایی، غذایی و دارویی، کانی غیرفلزی، فلزی، سلولزی، برق و الکترونیک و نساجی گزارش شده است.
