مجموعه اقلیم دستکاری شده و سوء مدیریت، خوزستان را در حال سوق دادن به شرایط دائم البحران هستند که پیش از این کهن سالان بومی نیز آنرا تجربه نکرده اند. خوزستان در حال مبدل شدن به خطه ای برای داغ کردن تیتر حوادث کشور است!
احسان سپهوند– در همایش مدیریت بحران استانداری خوزستان که با همکاری دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور و با محوریت مقابله با مشکلات تنفسی برگزار گردید؛ دکتر حاجی زاده، از خوزستان به مثابه استان دائم البحران یاد کرد. اگر به آمار هفته، ماه، سال و شاید دهه های گذشته بنگریم، به وضح به دائم البحران بودن خوزستان پی خواهیم برد و درک این واژه که از سوی مدیرکل بحران استانداری خوزستان بیان شده، نیاز به تفکر و جستجوی زیادی ندارد.
همزمان با بارش رحمت الهی در کشور، این روزها شهرهای خوزستان شرجی ۹۴ درصدی را به خود می بیند و مردم با دل نگرانی خود را برای تنگی نفس احتمالی اولین بارش پاییزی محیاء می نمایند.
خوزستان مهد حوادث کشور
مجموعه اقلیم دستکاری شده و سوء مدیریت، خوزستان را در حال سوق دادن به شرایطی هستند که پیش از این کهن سالان بومی نیز آنرا تجربه نکرده اند. خوزستان در حال مبدل شدن به خطه ای برای داغ کردن تیتر حوادث کشور است!
گرمترین شهر جهان، آلوده ترین شهرجهان، ریزگردها، غرق شدن همزمان پدر و پسر، مرگ گردشگران، تصادفات جاده ای فراوان، مرگ بر اثر تیراندازی عروسی/عزا،خروج واگن قطار از ریل، سقوط در چاه فاضلاب و سقوط سخره بر بام خانه ها…
شاید باورش سخت باشد اما اکنون خوزستان دیگر بیش از اینکه به سرزمین نفت شناخته شود، شُهره به بلایای طبیعی و انسان ساخت است.
اگر چه برخی از مصلحت اندیشی ها دغدغه از بین رفتن شرایط امن روحی و روانی خوزستان را دارند و البته به حق هم نگران فرار سرمایه ها و مهاجرت از خوزستان هستند اما بایستی بر این نکته حایز اهمیت تاکید کرد که در خوزستان دیگر شرایط عادی نیست و بایستی مشکلات استان را فریاد زد.
نیمه تعطیل شدن ادارات در فصل تابستان به دلیل بحران گرما استان را متحمل خسارات فراوانی کرد. گرچه ممکن است بخشی از قشر کارمند از موضوع کاهش ساعات اداری خرسند باشند؛ اما بدون شک ارباب رجوع و بخش خصوصی که در ارتباط با نهادهای دولتی است زیان های فراوانی را در شرایط تعطیلی زود هنگام ادارت دولتی متحمل شدند.
با این وجود به صرف یکی از صدها مشکل استان و عدم توانایی تجهیزات برق در تامین برق خانگی و نیاز روز افزون آن میلیاردها تومان خسارت به بخش خصوصی وارد می کند. برق، آب و فاضلاب که از زیر مجموعه های وزارت نیرو هستند هر سه در خوزستان اوضاع بحرانی دارند.
از این رو با نهان ساختن صدها مشکل که حداقل ده مورد از آنها از خط بحران نیز گذر کرده اند، و مصلحت اندیشی های محافظه کارانه نمی توان دوایی برای این واقعیات بحران زده تجویز کرد.
بحران سیاسی نیست
ذکر یک نکته هم ضروری است که سیاسی کردن بحران خوزستان نه تنها باری از روی دوش این استان زرخیر بر نمی دارد بلکه ممکن به واسطه ظهور جنجال های میان مدیران حاضر، سابق و اسبق مشکلی از مشکلات را حل نکند که هیچ بلکه باری بر دوش مردم خوزستان سنگین تر کند.
در تابستان گذشته نیزظهور پیش بینی نشده و حجم گرمای طاقت فرسا، کار را به جایی رساند که زندگی که روند زندگی در خوزستان به شکل غیر طبیعی پیش برود و رنگ و بوی بحران واقعی را به خود بگیرد. شاهد این مدعا نیز خارج شدن قطار از ریل آن بر اثر هُرم گرما بود و به تعبیری پنچر شدن قطار در خوزستان!
در برهه با حدوث رخدادهای پیش بینی نشده هجمه های فراوانی به مدیریت بحران خوزستان جاری می شد. با حفظ حق انتقادات برای همه اعضاء جامعه و به طبع قشر فرهیخته رسانه ها، بایستی حل مشکلات خوزستان را در گرو نگاه فرا استانی و با چاشنی عزم ملی دانست زیرا که چاره جویی و تغییر زیرساختهای این استان دائم البحران امری است که سرمایه های فراوانی را طلب می نماید.
خوزستان بدون زیرساخت مستعد بحران است
در نظر داشته باشید که این استان از حداقل ها زیرساخت ها نیز بهره نبرده است و از وسایل نقلیه عمومی بدون سیستم سرمایشی بگیرید تا فقدان سایبان، آب سرد کن و اتاقک های خنک درون شهر و ده ها و صدها معضل درشت که نیازمند بودجه های هنگفت هستند؛ زیرا که همانطور که پیش از این اشاره شد، حداقل های مانند آب شرب و یا حتی دفع فاضلاب شهری در این استان از مصیبت های عظما برای شهروندان محسوب می شوند در صورتی که این امکانات از بدیهیات زندگی شهرنشینی امروز هستند.
شاید ذکر این موضوع که خوزستان آب را در منزل تصفیه می کنند سپس به مصرف می رسانند و یا با پمپ ها آب را به منزل می رسانند از عجایب زندگی در کلانشهرها باشد!
چرا نمی توان بی پروا مدیریت بحران را نقد کرد؟
در استانی که حداقل زیرساختها را از سالیان گذشته به خود ندیده، و یا اگر هم دارا بوده در اثر جنگ تخریب و دیگر بازسازی نشده؛ از سویی شرایط آب و هوایی حاد استان هر لحظه کل خوزستان را می تواند با چالشی عمیق روبرو سازد.
نکته دیگر اینکه کم کاری در حوزه های کلان وزارتخانه های کشور و یا حتی بخش های خُرد وابسته، مانند شهرداری ها می تواند بحران هایی را به وجود بیاورد که در نهایت ممکن است به نقد غیرمنصفانه مدیریت بحران بیانجامد. مثلا ممکن است کوتاهی آبفا در پاکسازی کانال های متعلقه، در کسری از ثانیه بحرانی را به وجود بیاورد که صدها هزار نفر را درگیر حادثه و بحران نماید.
لذا همانطور که پیش از این بدان اشاره شد، تمامی شهروندان خصوصا رسانه ها که با رعایت انصاف وظیفه نقد دستگاه های اجرایی استان را عهده دار هستند؛ بایستی به خوبی از این اهرم قوی و اثرگذار خود در زمینه نظارت و اطلاع رسانی از عملکرد دستگاه های اجرایی و تصمیم ساز بهره ببرند اما به شرطی که اصل انصاف را سرلوحه امورات خود قرار بدهند.
کمک رسانه ها به بحران های خوزستان
یکی از مهمترین رسالت های رسانه ها و مطبوعات توجه به مسایل اجتماعی است که خواه ناخواه، گرفتاری های اجتماعی را چه در سطح عادی و چه غیرعادی دنبال می کنند.
باوجود مشکلات زیرساختی استان خوزستان که باعث شده اند باران به جای نعمت به نغمت قلب گردد، لزوم اتصال قوی بین مدیریت بحران استانداری با رسانه ها بسیار به چشم می آید که اخیرا این استراتژی به خوبی توسط اداره کل مدیریت بحران استانداری خوزستان پیش گرفته شده است. اما اگر این مجموعه با وظایف خطیر به دنبال آگاهی بخشی به مردم در زمان بحران و یا پیش از بحران باشد می بایستی علاوه بر اتصال پیوند هرچه قوی تر مجموعه خود با رسانه ها، به فکر تقویت توان مجموعه روابط عمومی خود باشد که به نظر می رسد با هوشیاری این نکته نیز مدنظر قرار گرفته است.
در نهایت بایستی مجددا تاکید کرد زمانی که نام بحران به میان می آید، دیگر جایی برای دور ایستادن و بهانه گیری باقی نخواهد ماند؛ لذا پیش از وقوع هر رویداد ناگوار می بایست همه دستگاه ها، رسانه ها، فعالان مدنی و سمن ها خود را در قبال همکاری همه جانبه با مدیریت بحران موظف و مکلف بدانند زیرا که هنگام وقوع بحران غنی و فقیر، مدیر و کارمند؛ همگی درگیر خسارات خواهند شد.
