با توجه به اینکه استان خوزستان یکی از نقاط جغرافیایی بحران خیز است و به نظر می رسد تلاش برای اثبات این ادعا کاری عبث باشد؛ از دیدگاه رسانه، گزارشگری بحران در این استان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
احسان سپهوند– وقوع بحران های دامنه دار از کم اهمیت آن تا ابر بحران ها در استان خوزستان موجبات حضور نام اش را در فهرست نقاط جغرافیایی مخاطره آمیز فراهم آورده است. با وجود این، می بایست تدارکات مقابله و مدیریت بحران به گونه ای باشد که همزمان با پیشرفت زیرساخت‌های فیزیکی و سخت افزاری، برای مقابله با بحران از ظرفیت های نرم افزاری از قبیل فرهنگ‌سازی، آموزش و اطلاع رسانی نیز بهره برد.
در این بین کارکرد شاخه‌ای از علم روزنامه‌نگاری مورد توجه قرار می‌گیرد که می‌توان از آن به عنوان گزارشگری بحران یاد کرد. همانگونه که از نام این نوع گزارشگری برمی آید، برای بحران تهیه و تدارک دیده شده است. به عبارتی زمانی که حادثه ای طبیعی و غیرطبیعی رویه ای پیش‌بینی نشده و خارج از کنترل از خود نشان می دهد روندهای اجتماعی و زندگی مردم را دستخوش تغییرات غیرقابل کنترل می کند از این رو اقتضائات روزنامه نگاری یا گزارشگری بحران خود را نمایان می سازد.
این نوع روزنامه نگاری تاکید دوباره بر نقش های مطبوعات در قبال وظایف اجتماعی شان است. این نوع روزنامه نگاری وظایفی را که می بایست از لحاظ اخلاقی و حرفه ای در قبال مردم و در مواجهه با بحران ها از خود نمایش دهند نمایندگی می کند.
بنابراین گزارشگری بحران آمیزه‌ای از کارکرهای متنوع را مورد توجه قرار می دهد که می توان به تلاش در ایجاد امنیت، همدردی با آسیب دیدگان و بازماندگان بحران ها، مطالبه گری شهروندان از حکومت، پیگیری اقدامات دولت تا حصول نتیجه و اتصال زندگی بحرانی مردم به روال عادی حیات اشاره نمود.
به بیانی دیگر، روزنامه نگاری بحران، روزنامه نگاری حافظ منافع عمومی و حامی آسیب دیدگان در شرایطی است که به دلیل حدوث یک رویداد غیرمترقبه تقریباً سرویس دهی و زندگی عادی مردم دچار از هم گسیختگی شده است.
زیباترین تعبیری که نگارنده به آن علاقه‌مند است این است که روزنامه نگاری بحران نهایت وظیفه‌شناسی یک خبرنگار در مواجهه با مردمی است که دچار پریشانی های عمیق هستند و این می تواند اخلاق حرفه‌ای و اخلاقی یک رسانه، به دور از منافع مالی و کارکردهای شغلی یک خبرنگار یا روزنامه‌نگار باشد؛ درست خصیصه ای که خبرنگاری را در زمره شغل های سخت و شرافتمندانه قرار داده و آنرا از بسیاری از مشاغل ممتاز می کند.
یکی از نکاتی که در گزارشگری بحران دارای اهمیت خاصی است اطلاع‌رسانی صحیح و همه جانبه با تکیه بر استانداردهای حرفه‌ای و کدهای اخلاقی روزنامه‌نگاری است. در رابطه با نحوه مواجهه روزنامه‌نگاران یا خبرنگاران با بحران و پوشش خبری آن بحران، توصیه هایی وجود دارد که می توان به توصیه‌های سردبیر پیشین روزنامه پورتلند واشنگتن اشاره کرد مواردی از قبیل: مقاومت در برابر هیجان شدید، پرهیز از سیاسی کردن بحران، جلب کمک و حمایت خوانندگان، توجه به دیگر اخبار مرتبط با بحران، تاکید بر عبور از شرایط بحران، طرح سوال ها و نقدهای اساسی با حفظ مصالح عمومی اشاره داشت.
خبرگزاری رویترز نیز در سایت اینترنتی خود مواردی را برای پوشش بحران ها به خبرنگاران پیشنهاد می‌کند که می توان مواردی را از قبیل: روشن کردن پیچیدگی های یک بحران، تمرکز روی تحولاتی که از پی بحران می آیند، توضیح و تفسیر اعداد و ارقامی که در مورد بحران وجود دارند، استفاده از اشخاص و چهره‌های سرشناس برای تعریف بحران، بررسی امکان شیوه های کمک به شهروندان در حل بحران برشمرد.
از آتجایی که در طی سه سال اخیر خوزستان بحران های دامنه داری از قبیل هجوم ریزگردها، سیلاب و طغیان رودها، زمین لرزه و خشکسالی را تجربه کرده است و عجیب اینجاست که استانی مرکب از خشکسالی و سیلاب بوده؛ می بایست خبرنگاران و مجموعه جرائد با تقویت رویکرد گزارش نویسی بحران خود را به علم و دانش مورد نیاز تجهیز نمایند.
*در نگارش این یادداشت از منابعی مانند مهدی فرقانی، خبرگزاری رویترز، روزنامه واشنگتن پست و وینفرد هیکس استفاده شده است.
