نقدی بر حوادث ناگوار صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
متاسفانه در سالهای گذشته شاهد وقایع دردناک و غم انگیز متعددی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی بوده ایم که منجر به خسارات مادی سنگین و تلفات انسانی زیادی شده است.
بدون شک اظهارنظر در خصوص علل وقوع هر کدام از حوادث موصوف مستلزم انجام کار کارشناسی، تحقیق و بازرسی و معاینه صحنه حادثه می باشد اما ذکر چند نکته و نقد کلی وضعیت ایمنی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ضرورت دارد.
۱ـ شفاف سازی و آگاهی بخشی به افکار عمومی بویژه جامعه کارگری و کارفرمایی در خصوص علل وقوع هرکدام از حواث یاد شده و ارائه راهکارهای پیشگیرانه، در کسب تجربه و پیشگیری از حوادث مشابه تاثیر بسزایی دارد.
۲ـ با امعان نظر در تعاریف علمی , عرفی و قانونی حادثه ناشی از کار , از نقطه نظر ایمنی و ایمن سازی , حوادث دارای دو ویژگی مهم هستند:
الف) قابل پیش بینی هستند.
ب) قابل پیشگیری می باشند.
بسیاری از عامه مردم و اغلب کارگران و کارفرمایان و حتی بخش اعظم بدنه کارشناسی کارگاهها هنوز به این باور نرسیده اند که حوادث قابل پیش بینی بوده و با بیان این شعار انحرافی که «حادثه خبر نمی کند» در مقابل وقوع رویدادهای ناگوار و حوادث ناشی از کار ابراز ناتوانی می کنند و از پذیرش اصول مسلم و بدیهی قابلیت پیش بینی و پیشگیری حوادث خودداری می کنند.
نظر به اینکه وظیقه ذاتی مسئولین ایمنی انجام اقدامات ایمن سازی و پیشگیری از حوادث می باشد و پیشگیری از هر رویدادی مستلزم آگاهی از وقوع آن می باشد، این امر قابل پیش بینی بودن حوادث را محرز و مسلم می سازد.
۳ـ باید تاکید نمود که کلیه حوادث ناشی از کار اولا قابل پیش بینی هستند ثانیا میتوان با اتخاذ تدابیر ایمنی از وقوع آنها جلوگیری نمود ثالثا هیچ حادثه ای اتفاق نمی افتد مگر آنکه قبلا علائم و نشانه های وقوع آن ظاهر و خبر رخ دادنش شنیده شود. پس بیائید باور کنیم و بپذیریم که حادثه همواره خبر میکند و تکلیف کارفرمایان به موجب مواد ۸۵ و ۹۱ و ۹۳ قانون کار دریافت نشانه ها و علائم وقوع حوادث و اتخاذ تصمیمات پیشگیرانه می باشد. بدیهی است هر گاه که حادثه ای رخ دهد , مسئولان کارگاهها از عمل به تکلیف خود در شناسایی عامل و علامت وقوع حادثه و اقدامات پیشگیرانه سرباز زده و یا قصور نموده اند.
۴ـ با آنکه صنایع نفت کشورمان همواره در ایمن سازی محیط کار پیشرو و سرآمد سایر صنایع بوده است اما متاسفانه در چند سال اخیر وضعیت ایمن سازی در این صنعت مادر دستخوش بی تدبیری گردیده و اکنون شاهد نتایج این بی توجهی می باشیم و بروز حوادث فاجعه آمیز نشان از سر ناگوار درون نفت و گاز و پتروشیمی دارد.
۵ـ پیری و فرسودگی تجهیزات مورد استفاده، عدم اجرای دقیق برنامه تعمیر و نگهداری دوره ای , تاثیر تحریمهای ناعادلانه، سوء مدیریت ها و بکارگماردن مدیران پروازی، بی توجهی به نیازمندی های ایمنی و بهداشت محیط کار، بازنشستگی کارشناسان و کارگران با تجربه، اهمیت دادن به تجهیزات و برنامه های امداد و نجات به جای سرمایه گذاری در امور پیشگیری و دهها علت و عامل دیگر هر کدام می تواند در هر مجتمع صنعتی فاجعه ای را دوباره بوجود آورد مگر آنکه همین امروز حوادث فردا را پیش بینی و از وقوع آنها جلوگیری کنیم و قطعا قادر به انجام این مهم هستیم.
