استان خوزستان نیز از قطار کشتار جاده ای عقب نبوده و متاسفانه به واسطه کیفیت اندک جاده ها، فقدان شانه راه در مسیرهای پرتردد، نبود گاردریل در مسیر های پرخطر و حتی فقدان خطوط مشخص کننده مسیر جاده ای در برخی از مسیرها، در مقاطعی گوی سبقت مرگ و میر ناشی از تصادفات را از سایر استان ها ربوده است.
احسان سپهوند- یکی از وظایف مهم و اساسی رسانه ها «پیگیری مطالبات عمومی» است و می توان تمامی رسالت مطبوعات را در این سه کلمه خلاصه کرد. پیگیری مطالبات عمومی نیز راهی بجز نقادی ندارد. اساسا و با مدح و ثنای مدیران و همچنین مشی و منش ایشان، نمی توان از انبوه معضلات مردم یکی را کم کرد. با این وجود رسانه می بایست پرسشگر باشد و این پرسشگری همراه با عزمی راسخ در لوای سلامت نفس و به دور از هجمه و تخریب صورت پذیرد.
از گذشته های دور کشورهایی که آوای پیشرفت خود را سرداده و توسعه را سرلوحه امورات خود قرار دادند؛ به درستی دریافتند که با کم توجهی به خطوط حمل و نقل عمومی نمی توان هیچ پیشرفتی را حاصل کرد. لاجرم آغاز هر پیشرفت و کسب اقتداری می بایست با توسعه راه ها همراه باشد.
بدین معنا که اگر کشوری بخواهد نبض صادرات منطقه را در دست بگیرد بایستی ابتدا راه های خود را گسترش بدهد و برای قرار گرفتن در مسیر توسعه می بایست گسترش راه ها با کیفیت توامان باشد. بنابراین نمی توان کشوری را توسعه یافته در نظر گرفت اما برای آن گستردگی راه ها را متصور نبود.
با این مقدمه کوتاه به سراغ وضعیت راه ها در استان خوزستان می رویم. سوای از بحث توسعه و احداث راهها، موضوعاتی مانند: پایانه های حمل و نقل بین شهری، نگهداری راه ها، امنیت جاده ها، ملزومات و حتی مجتمع های رفاهی بین جاده ای از وظایف خطیر اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای هستند. از این طریق یکی از مجموعه های استانی مورد توجه رسانه های فعال در حوزه تحلیل خبر، اداره کل حمل و نقل و پایانه ها است.
آماری بالای تصادفات جاده ای
بر اساس آمار قدیمی روزانه ۳۲ میلیارد تومان ضرر اقتصادی ناشی از تصادفات را متحمل می‌شویم. مرکز پژوهش‌های مجلس در آخرین گزارش خود از تصادف‌های جادهای برآورد کرده است، هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی تصادفات رانندگی حدود ۸ درصد تولید ناخالص داخلی دانسته است. هزینه مورد نظر در سال ۱۳۹۰ در حدود ۵۱ هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان است. البته هزینه درمانی سالانه ۱۱ هزار میلیارد ریالی افرادی که بر اثر تصادف مصدوم شده‌اند و هزینه ۱۸۰ میلیون تومانی هر فرد کشته شده در تصادفات و هزینه ۲۸۰ میلیون تومانی هر معلول بر اثر تصادف‌های جادهای هم باید در این آمارها محاسبه کرد.
پذیرای از مسافران نوروزی در خوزستان با مرگ
استان خوزستان نیز از قطار کشتار جاده ای عقب نبوده و متاسفانه به واسطه کیفیت اندک جاده ها، فقدان شانه راه در مسیرهای پرتردد، نبود گاردریل در مسیر های پرخطر و حتی فقدان خطوط مشخص کننده مسیر جاده ای در برخی از مسیرها، در مقاطعی گوی سبقت مرگ و میر ناشی از تصادفات را از سایر استان ها ربوده است. گواه این مدعا نیز پذیرایی از میهمانان نوروزی با مرگ در سال گذشته بوده است! بر اساس آمار پزشکی قانونی، ۷۵۶ نفر در تصادفات نوروزی سال ۹۵ در جاده‌های کشور جان خود را از دست داده‌اند که این رقم در مقایسه با نوروز سال گذشته ۴ دهم درصد افزایش داشته است.
در سال گذشته بیشترین کشته‌ها متعلق به خوزستان، فارس، گیلان، اصفهان و خراسان رضوی بوده است.
اما آنچه که در همواره ترجیع بند سخنان مدیران استان بوده؛ فقدان امکانات و نبود بودجه های کلان لازم از سوی دولت برای مرتفع نمودن مشکلات عظیم استان بوده است.
اما گاهی برای رانندگان حوادث رانندگی و مرگ میرهای ناشی از تصادفات جاده ای به واسطه نبود گارد ریل، یک تابلو هشدار دهنده و یا کمرنگ بودن خطوط سفید جاده رخ می دهد. هرچند که مسئولان همواره سرعت بالا را نتیجه این تصادفات می دانند اما لازم است یادآور شویم در کشوری مثل آلمان محدودیت سرعت وجود ندارد و طبیعتا نبود ایمنی در جاده ها علت اصلی مرگ و میر تصادفات است و نه سرعت بالا، لاجرم مواجه یک راننده کم دقت با جاده فاقد شانه در هر سرعتی خطر واژگونی و مرگ را در پی خواهد داشت حال در هر سرعتی که می خواهد باشد.
با این وجود اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان خوزستان ضعف های عملکردی دیگری را نیز در تعمیر آسفالت جاده ها دارد که علاوه بر موارد مطرح شده صدرالذکر که جان ها را به مخاطره می انداخت؛ صدمات مالی هنگفتی را هر روز به خودروهای تردد کننده در جاده های خوزستان وارد می سازد.
فراهم ساختن مقدمات لازم به منظور تسهیل در امور ترانزیت و صادرات
یکی از ویژگی های بی نظیر استان خوزستان، دسترسی به مبادی صادرات و واردات کشورهای حوزه خلیج فارس است. به این صورت که پایانه های مرزی چزابه، شلمچه و ۷ بندر شرایط بی نظیری را برای استان به وجود آورده است به طوری که ۲۰ درصد ترافیک کشور در خوزستان اتفاق می افتد.
خوزستان این توان را دارد تا به خوبی شرایط توسعه اقتصادی خود را فراهم سازد. اما متاسفانه با اذعان مصدقی، مدیر کل راهداری استان خوزستان این حجم از حمل و نقل باعث فرسودگی و استهلاک سریع تر جاده ها شده است اما نکته ای را که آقای مدیر کل بدان توجه نداشته است، ظرفیت این حمل و نقل و درآمدهای هنگفتی است که به واسطه حمل بار به اداره کل راهداری پرداخت می شود با این اوصاف بایستی توضیحاتی مبنی بر چگونگی هزینه کرد این درآمد اطلاع رسانی شود.
استفاده از سرمایه های بخش خصوص در توسعه و بهبود کیفیت جاده ها
نظر به اینکه دولت همواره با کمبودها دست و پنجه نرم می کنند و مقتضیات درآمدهای دولتی کفاف توسعه زیرساختها را نمی دهد، استفاده از توان بخش خصوص یکی از روشهایی است که امروز در تمام دنیا برای توسعه زیرساختها از آن بهره برداری می شود.
آنچنان که شاهد هستیم سایر استان ها با استفاده از پتانسیل های بخش خصوص به توسعه جاده های حمل و نقل خود پرداخته اند اما گویا در استان خوزستان یکی از وظایف مهم اداره کل راهداری که ترغیب بخش غیردولتی به سرمایه گذاری و انجام امور بازرگانی در بخش راهداری و حمل ونقل جادهای در چارچوب قوانین ومقررات مربوطه بوده است، به هیچ وجه مورد توجه مدیران این مجموعه قرار نگرفته است.
پدافند غیر عامل و جاده های استان خوزستان
از سال ها قبل مسئولان نظام به خوبی دریافتند که به واسطه تهدیدات کشورمان می بایست پدافند غیرعامل به عنوان یکی از ضروریات درون و بین نهادی مورد بذل توجه ویژه مدیران قرار بگیرد. بدین شکل که مثلا اگر به واسطه تهدیدات برق استان به صورت ناگهانی با اختلال مواجه شد راهکارهایی جهت برقرار جریان برق توسط مسئولان پیش بینی شود. برای تامین آب نیز به همین شکل می بایست مسئولان قادر باشند در صورت نیاز و یا در شرایط بحرانی آب مورد نیاز استان خوزستان را تامین نمایند.
یکی دیگر از این ضروریات، امکان دسترسی به راه هاست تا در صورت بروز شرایط غیرعادی شهروندان بتوانند به سهولت به سایر شهرها (ی امن) دسترسی داشته باشند. لذا شرایطی را در نظر بگیرید که خدای را ناکرده یکی از مسیرهای استان خوزستان به شمال استان و یا شرق استان قطع شود و لازم باشد مردم ساکن استان بخواهند سریعا منطقه را ترک کنند. لذا دیده می شود که به صورت جد توجه به پدافند غیر عامل در سیستم راهداری استان خوزستان مورد توجه قرار نگرفته است و به عنوان یک حلقه مفقوده در سیستم مدیریت راه های استان دیده می شود.
نظارت بر نحوه ارائه خدمات شرکتهای حمل و نقل مسافر
حمل و نقل مسافران توسط پایانه های مسافری صورت می گیرد که بر اساس قانون یکی از بخش های تابعه اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای است.
جابجایی مسافر و مسایل و مشکلات مترتب بر آن، کم از حمل و نقل بار صنعتی ندارد. بی انصافی است که اگر مشکلات موجود در زمینه حمل و نقل مسافران خوزستان را همگی بر دوش اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان خوزستان بیاندازیم اما به عنوان یک رسانه موظف به طرح مشکلات عدیده در این زمینه هستیم.
در گام اول با قیاس ابنیه پایانه های حمل مسافر در استان خوزستان با سایر استان های پی به شکاف عمیقی خواهیم برد که به سادگی با نگاه اول قابل رویت است.
طی سالهای اخیر اقدامات جهادی بسیار مطلوبی در زمینه بهبود ابینه این قِسم پایانه ها صورت گرفته است؛ اما با این حال حداقل امکانات در زمینه خدمات رسانی ترمینال های مسافربری استان خوزستان به مسافران وجود دارد. در برخی مواقع حتی یک دستگاه آب سردکن نیز در محل های انتظار مسافران وجود ندارد.
قیمت های بدون ضابطه بلیط برای مسافران بین مقاصد، استراحت مسافران کف محوطه پایانه ها، نظارت ضعیف و برنامه ریزی بدون چارچوب در خصوص انجام معاینات شغلی رانندگان بین شهری توسط شرکتهای طبکار و به تبع آن اعتیاد برخی از رانندگان اتوبوس که یکی از عوامل بروز حوادث دلخراش و مرگ دست جمعی مسافران است، فقدان وسایل سرمایشی مناسب، از جمله مواردی است که بایستی مورد توجه مسئولان مربوطه قرار بگیرد.
مجتمع های رفاهی بدون کیفیت و فاقد استاندارهای لازم
به گفته مصدقی مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان خوزستان در حال حاضر ۴۳ مجتمع خدمات رفاهی شناسنامه دار بین راهی در شبکه راه های استان وجود دارد و در کنار استان اصفهان، مقام نخست کشوری از آن استان خوزستان است.
از نگاه آقای مدیر کل استان خوزستان مقام نخست را در زمینه مجتمع های رفاهی دارد اما آنچه را که مسافران جادهای خوزستان نمی بینند وجود مجتمع های رفاهی با کیفیت و استاندارهای لازم به اندازه انگشتهای یک دست است.
اگر چه در مسیرهایی مانند ماهشهر دو مجتمع رفاهی روبروی هم ساخته شده اند؛ به عنوان مثال در مسیر بزرگراه خلیج فارس اهواز ماهشهر سوالی که مطرح می شود این است که آیا مسافرانی که هنوز ده کیلومتر از مرکز استان خارج نشده اند لزومی به استفاده از مجتمع خدمات رفاهی دارند؟
یا برعکس مسافران وارد شده به کلانشهر اهواز از همین مسیر به فاصله بسیار اندک اساسا چه نیازی به خدمات این مجتمع ها خواهند داشت؟ در حالی که در میانه راه وسط بیابان هیچ گونه خدماتی به مسافران ارایه نمی شود و توقف خودرو به علت مشکلات فنی، اتفاقات بسیار ناخوشایندی را برای مسافران به وجود خواهد آورد.
از سوی دیگر در مسیرهای پرترددی مانند دهدز که به نوعی مسیر حیاتی خوزستان به مرکز ایران نیز می باشد بی کیفیت ترین مجتمع ها را شاهد هستیم.
لذا با مقایسه مجتمع های رفاهی موجود در آزاد راه قم تهران با موارد مشابه (بخوانید متناقض) می توان به محرومیت استان در زمینه خدمات مناسب به مسافران اشاره کرد که جا دارد به آن توجه جدی شود.
