نقش زنان در اندیشه امام خمینی (س) از منزلت و مقام والایی برخوردار است. امام در عین دفاع از تساوی زن و مرد از نظر حقوق انسانی، تأکید می‌کند که در بعضی از موارد تفاوت‌هایی بین زن و مرد وجود دارد که به حیثیت انسانی آنها ارتباط ندارد، بلکه مربوط به طبیعت آنان است و به همین خاطر هر کدام احکام و حقوق خاص خود را نیز دارند.
احسان سپهوند-اگر ما نیز در قالب رسالت رسانه به تحلیل و تعلیل بپردازیم، نکات بسیار مهمی درون همین پاراگراف کوتاهی که بر صدر نشست مستتر یا عیان هستند. امام خمینی (س) از نقش زنان در تمام فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی و سیاسی به عظمت یاد کرده و زنان را تشویق به ورود به این امور می‌کنند، البته به شرطی که به نقش زن در خانواده لطمه وارد نشود.
بنیان گذار جمهوری اسلامی زن و مرد را از نظر حقوقی یکسان ارزیابی می کند و تفاوت ها را تنها مربوط به سرشت طبیعی می داند، با وجود این اگر مشارکت در توسعه کشور حقی ست طبیعی که توسط مدیران زن ادا خواهد شد، نمی توان صرفا هنگام اخذ رای بانوان را شریک سیاسی دانست؛ بلکه مدیریت زنان ابزار سیاسی اخذ قدرت در ید بانوان است.
پیرامون مسایل روز زنان و همچنین رویکرد دولت تدبیر امید در سطح کلان و استان میزگردی را با دکتر مهناز کسمتی عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز و فعال سیاسی و همچنین مرضیه امیری فعال سیاسی و دبیر حزب ندای ایرانیان در استان خوزستان ترتیب داده ایم که در ادامه ماحصل آنرا می خوانید:
۱-یکی از بانوان توانمند خوزستانی، اخیرا به عنوان شهردار انتخاب شده است. این خبر در رسانه های جهان هم بازتاب هایی داشته است. چه دلیلی باعث شده است که به قدرت رسیدن یک زن یک تابو شکنی در خوزستان محسوب شود در حالیکه این امر در همه دنیا مرسوم است؟
امیری: تصور می کنم در مرحله اول زنان ما در پیگیری حقوق و جایگاه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی شان ضعیف عمل کرده اند. بعد از آن است که کار به جایی رسید که زمینه های حضور جدی زنان قدم به قدم کمتر شد.
معتقدم جایگاه زنان ایرانی در عرصه های مختلف باید بالاتر از وضع موجود باشد. رسیدن این جایگاه قطعاً باید منشاء درونزا داشته باشد. امروزه و با توجه به محدودیت اعمال موجود برای دستیابی به چنین پتانسیلی نیاز است فرهنگ سازی و توانمندسازی انجام شود. البته اقدامات ادامه رویه موجود باعث به حاشیه رفتن جامعه زنان و بروز ناهنجاریهای بیشتری در آینده نه چندان دور خواهد شد پس بهتر است تا دیر نشده مسئولان به جای توجیه تصمیمات و نظریات غلط به فکر گشایش در این زمینه باشند.
کسمتی: همانطور که همه می دانیم حضور کم رنگ و یا عدم حضور واقعی زنان در بخش های مختلف تقنینی، اجرایی و قضایی کشور یک نقص است که منجر به بروز نابسامانی های عدیده در شکوفایی توانایی ها و استعدادها و نقصان در کسب تجربه های مفید زنان در اداره کشور و احقاق حقوق خود از مجاری قانونی شده است و این در حالی است که امام راحل تاکید نمودند زنان باید در تمامی امور کشور مشارکت داشته باشند.
محدودیت در این زمینه عمدتا بخشی به خاطر اختلاف نگرش و نگاه های متفاوت تصمیم گیران در خصوص مشارکت زنان در اداره کشور بوده است. با باز شدن نسبی فضای سیاسی اجتماعی در زمان دولت اصلاحات و ریاست جمهوری جناب دکتر روحانی و ابراز خواست ها و نیازهای فروخفته زنان به ویژه از سوی فعالان مدنی و نهادها و احزاب سیاسی، زمینه را برای حضور بیشتر اما نه ایده آل آنها فراهم نمود.
اکنون اگر شاهد انتصاب زنان در مناصب اجرایی هستیم در مقابل تلاش ها و کوشش های آنها برای رسیدن به خواسته های به حق آنان قابل ذکر نیست اما گامی امیدوار کننده است، لذا می تواند مورد توجه رسانه های داخل و خارج باشد.
باید بدانیم که فارغ از مواضع رسانه های داخل و خارج، هدف زنان ایران به حضور فعال در جامعه، سمبلیک، دکوری و فرمایشی نیست. آنها به توانایی و ضرورت حضور اعتماد و اعتقاد دارند و قصدشان خدمت به جامعه است حتی اگر ابرهای مخالفت و بی اعتمادی مجریان امور، آسمان این حقوق شهروندی را تیره و تار نموده باشد.
۲- اخیرا رییس دفتر روحانی (واعظی؛ وزیر سابق) گفته است: ما به این دلیل از زنان در سمت های وزیر و استانداراستفاده نمی کنیم چون برای این امور تجربه کافی را ندارند و آن ها باید ابتدا از بخشداری و فرمانداری شروع کنند؛ این سخنان را چگونه ارزیابی می کنید؟
امیری: تصور می کنم اظهارات ایشان صرفا برای توجیه رفتار و رویکرد نادرست موجود است. در کلیت موضوع بخشی از افراد اعم از مردان و زنان در کشور ما عقیده دارند که زنان از توانایی کافی برای تصدی مقامات حکومتی برخوردار نیستند و حاضر نیستند بپذیرند که یکی از نتایج این رویکرد جنسیتی، مشکلاتی است که در عرصه های مختلف کشور با آن دست به گریبان هستیم. ما نیمی از انسان های توانمند جامعه را از موقعیت هایی که توانایی بروز و ظهور در آن دارند، محروم کرده ایم. درنتیجه دست آوردهای ما نیز به همان نسبت کمرنگتر خواهد بود.
این دوستان برای توجیه رویه خود از ادله متفاوت و مختلفی استفاده می کنند که بعضا قابل قبول هم نیستند.
به تصور من دوران چنین نظراتی به سر آمده. جناب سخنگو بهتر است در مواردی که توان بیان حقیقت را ندارند سکوت اختیار کند. ایشان را به یک بیت از مولانا مهمان می کنم:
تا چند سخن تراشی و رند زنی/ تا کی به هدف تیر پراکنده زنی
کسمتی: اینکه برای اداره و هدایت مناسب هر امری داشتن تجربه و طی نمودن مراتب مدیریتی شرط لازم است و می تواند یکی از ملاک های تعیین کننده برای انتخاب فرد باشد سخن درستی است، اما شرط کافی نیست و به عقیده بنده تخصص نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
البته در عمل و واقعیت، توجه به ملاک تجربه نباید فقط برای زنان مد نظر قرار گیرد و مردان از این امر مستثنی باشند. برای مثال کم نیستند نمایندگان مجلسی از جنس مردان، که بدون داشتن تجربه های اجرایی پس از اتمام دوره نمایندگی صاحب مناصب و پست های مدریریتی یکی پس از دیگری شدند در حالیکه زنان نماینده از این امتیاز برخوردار نبودند و دور نرویم برخی مردان حتی بدون تجربه نمایندگی و یا سلسله مراتب مدیریتی به مرحله وزارت رسیده اند به عنوان مثال وزیر محترم ارتباطات کنونی.
آیا ایشان مراحل مختلف مدیریتی را تا وزارت مربوطه طی نموده اند؟ آیا به کرسی نشاندن ایشان به عنوان وزیر، نفی ادعای رییس دفتر ریاست محترم جمهور نیست؟ چه قابلیتی باعث شد که ایشان برای این کار سترگ انتخاب شوند به نظر بنده یکی از این عوامل مهم تخصص ایشان بوده است که نشان داده اند که می توانند از پس این مسئولیت برآیند. سوال اصلی اینست آیا زنان ما اگر فاقد تجربه هستند، که بنده نمی توانم آن را به طور کلی بپذیرم، تخصص هم ندارند؟ آیا وجود قابلیت علمی و تخصص زنان همراه با تجربه های مدیریت های میانی که بعضا در نهادهای مختلف نشان داده اند، نمی توانند اعتماد مجریان کشور را جلب نمایند؟
البته اگر اراده محکمی برای حضور واقعی زنان در عرصه های گوناگون اجرایی در مجریان کشور وجود داشت و زمینه را به گونه ای فراهم می کردند که زنان هم مانند مردان می توانستند قابلیت ها و استعدادهایشان را در صحنه اجرا به نمایش بگذارند نمی بایست اکنون پس از گذشت حدود ۴ دهه از شروع انقلاب ادعا شود دستمان تهی از انتخاب شایستگان جنس مونث بوده است در حالیکه در همسایگی ما افغانستان با شرایط بحرانی کنونی بیش از ۳۰ درصد مجلس و مناصب اجرایی به عهده زنان می باشد.
۳- فعالان سیاسی و اجتماعی به هیچ عنوان از عملکرد دولت نسبت به بکارگیری بانوان رضایت ندارند. عملکرد دولت محلی خوزستان در رابطه با موضاعات مدیریتی بانوان را چگونه ارزیابی می کنید؟
امیری: با شناختی که دکتر شریعتی دارم دیدگاه ایشان نسبت به افراد شایسته به هیچ وجه نگاه جنسیتی نیست. بارها دیده ام که ایشان کارهای مهمی را به خانم های توانمند واگذار کرده اند که شاید بروز و ظهور در عرصه عمومی نداشته اما اعتماد کرده اند و انجام شده است. اعتقاد دارم بیشترین دلیلی که باعث شده خوزستان نیز از نعمت برخورداری از شایستگی های نیمی از جمعیت برخوردار نشود همان موانع و مشکلاتیست که در کلیت کشور وجود دارد و قاعدتا خوزستان هم از این بحث مستثنی نیست.
کسمتی: در اینکه دولت تدبیر و امید با خواست ها و ایده آل ها فاصله دارد بحثی نیست؛ اما از تلاش های محدود آن در این زمینه نیز نباید غافل بود. در این کشور برای حل هر مشکلی که بین تصمیم گیران تفاوت نگرش و زاویه دید وجود دارد زمان زیادی می برد تا آنها به ضرورت امر پی برده و هم سو حرکت نمایند. گاهی تلاشی از جانب یکی از نیروهای تصمیم گیر صورت می گیرد اما توسط نیروی دیگری خنثی می شود و همین امر باعث می شود تا نیروهایمان هدر رفته و زمانهای مفید کشورمان را ازدست دهیم.
مشارکت فعال زنان یکی از این موضوع هاست که بنده مطمئن هستم در نهایت به نتیجه خواهد رسید زیرا خواست تاریخی زنان ایران است، اما می تواند زمان بر باشد اگر اراده ای به زودی هم سو با این خواست تاریخی شکل نگیرد.
عملکرد دولت محلی هم در این زمینه تا حدود زیادی تابعی از دولت مرکزی بوده و تاکنون فراتر از آن عمل ننموده است اما اگر بخواهد می تواند ابتکار عمل را به دست گیرد و فراتر از دولت مرکزی، طرحی نو در اندازد.
